بررسی عوامل انسانی مؤثر بر بیابان زایی در روستاهای منطقه خشک (مطالعه موردی: منطقه مرتاضیه، استان یزد)

اولین قدم در اجرای فعالیت بیابان­زدایی و ممانعت از گسترش بیابان شناخت عوامل تأثیرگذار بر این امر است. بیابان­زایی پدیده ای است که از عوامل متعددی اعم از طبیعی، اجتماعی، اقتصادی تأثیر می گیرد و متقابلاً بر این موارد تأثیر می گذارد که در پژوهش حاضر به شناخت عوامل انسانی (اجتماعی، اقتصادی) مؤثر بر بیابان­زایی در دشت مرتاضیه (9/126 کیلومتر مربع) واقع در استان یزد، شهرستان تفت پرداخته شده است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه ساکنین آبادی­های بهره­بردار از این دشت (شامل 1217 نفر ساکن در 4 آبادی کهدوئیه، دیزران، شریف آباد اردان و اردان) می باشد که از این تعداد 100 نفر نمونه براساس آزمون کرونباخ آلفا و با استفاده از روش نمونه­گیری طبقه­ای تناسبی انتخاب گردید. به­ منظور جمع­آوری اطلاعات مورد نیاز پرسشنامه­ای با 22 سؤال در زمینه عوامل انسانی تأثیرگذار بر بیابان زایی تدوین شد که پس از تکمیل، نتایج آن در نرم افزار spss تجریه و تحلیل شد. با استفاده از روش تحلیل عاملی 22 عامل مورد بررسی، در 7 عامل اصلی خلاصه گردید که در مجموع این 7 عامل 3/76 درصد واریانس مربوط به متغیرهای انسانی مؤثر بر بیابان­زایی در دشت مرتاضیه را تبیین نموده و عبارتند از: مدیریت منابع طبیعی، تأمین سوخت، کاهش رونق کشاورزی، توسعه شهری، روش­های آبیاری و آب­رسانی ، سطح دانش فنی و مهارت کشاورزان.